WSTĘP
Karaiby to niewątpliwie region świata, który jest narażony na występowanie huraganów. Są one jednym z najpoważniejszych zagrożeń naturalnych dla wyspiarskich społeczności. Republika Dominikańska, położona w centralnej części Karaibów, znajduje się w korytarzu huraganowym. Jednak jeżeli spojrzymy na ukształtowanie terenu oraz prześledzimy drogę, którą przemierzały huragany na przestrzeni lat, okazuje się, że Dominikana jest najbezpieczniejszym miejscem na Karaibach.
Wynika to głównie z charakterystyki geograficznej wyspy. Nie wszyscy, którzy lecą do Dominikany, wiedzą o tym, iż najwyższy szczyt osiąga 3078 metrów n.p.m. Cała Dominikana posiada kilka pasm górskich, gdzie temperatury potrafią spaść nawet do -7 C. We wspomnianych regionach powstają masy zimnego powietrza. Spychają one huragany na północ w kierunku Florydy oraz na południe w kierunku Meksyku, Nikaragui i Hondurasu. Dominikana jest swojego rodzaju rozdrożem dla nadciągających huraganów, sztormów i burz tropikalnych.
CZYM SĄ I JAK DZIAŁAJĄ HURAGANY?
Huragany powstają, w miejscach styku gorących i wilgotnych mas powietrza z obszarów równikowych nad Oceanem Atlantyckim oraz zimnego powietrza znad kontynentu północnoamerykańskiego. Taka sytuacja sprzyja powstawaniu ośrodków niskiego ciśnienia nad oceanem. Im większe różnice temperatur tym niższe ciśnienie w „oku” takiego ośrodka niżowego. Ten czynnik determinuje prędkość przemieszczania się mas powietrza w „oku”, a tym samym siłę wiatru. Jeśli prędkość wiatru przekracza 120 km/h mówimy już o huraganie. Jest to huragan 1 kategorii w 5 stopniowej skali. Najsilniejszym odnotowanym huraganem w regionie Karaibów był Allen w 1980 roku. Był to huragan 5 kategorii i osiągnął prędkość 305 km/h.
CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA
Zjawiska meteorologiczne takie jak burze tropikalne, huragany czy cyklony na Atlantyku występują zazwyczaj między czerwcem a październikiem. Jednak ich największa aktywność przypada na wrzesień. Drugi szczyt jest w październiku. Średnio w ciągu roku na całym Atlantyku występuje 14 burz tropikalnych, 7 huraganów i 3 huragany kategorii trzeciej lub wyższej. Ogólnie aktywność wzrasta na początku sierpnia i kończy się w grudniu.
HISTORIA HURAGANÓW W REPUBLICE DOMINIKAŃSKIEJ
Aby rozmawiać o huraganach w Dominikanie, powinniśmy prześledzić ostatnie lata, na bazie których będziemy odnosić się do tematu. W ciągu roku otrzymujemy wiele informacji i alertów na ten temat. Okazuje się że, nie wszystkie zagrożenia docierają do Dominikany. To właśnie ona nas interesuje. Złożoność tematu jest ogromna. Trajektoria huraganów zależy od wielu czynników. Co roku ich liczba się różni. Dla przykładu rok 2023 był dużo spokojniejszy niż rok 2022. Zamknął się on z liczbą 6 huraganów, 3 sztormów i 3 burz tropikalnych, które wyrządziły szkody.
Jeżeli przeanalizujemy historię od 1851 roku, w Dominikanę uderzyło 6 huraganów w tym 4 huragany trzeciej kategorii i dwa huragany czwartej kategorii z 46 wszystkich zarejestrowanych zagrożeń meteorologicznych. Spójrzmy natomiast na ostatnie 18 lat. W tym czasie na Atlantyku doszło do 101 wspomnianych wyżej zjawisk meteorologicznych. Potwierdza to, co napisalismy wyżej. Dominikana jest względnie najbezpieczniejszym miejscem na Karaibach.
Zwróćmy uwagę na grafiki poniżej. Lewa przedstawia częstotliwość występowania wypadków związanych z huraganami. Grafika po prawej stronie obrazuje najczęstszą trajektorię, jaką obierają huragany. Obie grafiki są kolejnych dowodem tego, że położenie Dominikany jest dużo lepsze, niż pozostałych wysp na Karaibach.
DLACZEGO HURAGANY OMIJAJĄ DOMINIKANĘ?
Pierwsza naturalną linią obrony przed burzami tropikalnymi, sztormami i huraganami jest położenie dwóch większych wysp obok siebie. Hispaniola, na której leży Dominikana, znajduje się pomiędzy Portoryko na wschodzie i Kubą na zachodzie. Cieśnina Mona, która dzieli Dominikanę i Portoryko, to wąski przesmyk, łączący Ocean Atlantycki z Morzem Karaibskim. Zapewnia on naturalną barierę przed sztormami. Występują tam silne prądy, a wysoki system ciśnienia zwykle wypycha obszary burzowe z tego regionu. Nie bez przyczyny, jest to jeden z trudniejszych obszarów do żeglowania po Karaibach.
Drugim naturalnym zabezpieczeniem Republiki Dominikańskiej jest linia brzegowa kraju. Pomaga ona zmniejszyć siłę zafalowania. Od strony północnego wybrzeża znajdują się płytkie rafy koralowe, które gwałtownie opadają w głąb oceanu, tworząc naturalne ściany. Badania wykazały, że rafy potrafią osłabić fale docierające do brzegu nawet o 97%.
Ostatnim i jakże istotnym czynnikiem są pasma górskie w Dominikanie. To właśnie na Hispanioli znajduje się najwyższy szczyt Karaibów – Pico Duarte. W górach temperatura powietrza jest znacznie niższa niż na wybrzeżu. Tworzy to systemy ciśnienia, które odpychają huragany oraz zmniejszają ich intensywność. Jak pisałem we wcześniejszym akapicie, huragany potrzebują ciepłego powietrza, aby zyskiwać na sile. Stąd masy zimnego powietrza niwelują ich działanie.
